Lẩu cù lao là món ăn dân dã của người người dân miền Tây, có tên gọi khác là lẩu thở, lẩu than… Thực khách vẫn gọi vui là lẩu “than thở”.
Lẩu cù lao hay còn có tên gọi khác lẩu thở, lẩu than là món ngon hút khách của người dân miền Tây. Tên gọi này xuất phát từ chiếc nồi lẩu cũng mang tên cù lao.
Chiếc nồi bằng nhôm hoặc inox, kết hợp giữa một chiếc thau với ống cao hình trụ rỗng ở giữa như cái cù lao mọc giữa sông. Ống khói rỗng dùng để đựng than, làm chín thức ăn. Điều đặc biệt là chiếc vung cũng khoét một lỗ tròn ở giữa cho nồi lẩu… thở.
Lẩu cù lao là món ăn dân dã, cách chế biến không quá cầu kỳ, không bỏ nhiều gia vị thay vào đó sử dụng vị ngọt tự nhiên từ các nguyên liệu. Tùy từng vùng miền và cách chế biến mà các nguyên liệu trong món lẩu cù lao sẽ khác nhau.
Để nấu nước dùng, người miền Tây ninh xương ống, tôm khô hoặc mực cho ngọt nước. Nước lẩu cù lao thường trong và có vị ngọt thanh.
Vài nguyên liệu đặc trưng khác trong món lẩu cù lao phải kể đến tim, gan, dạ dày heo, chả trứng cuộn, bắp cải cuộn thịt, da heo khô, thịt bằm viên… Nhìn chung phần nguyên liệu nhúng lẩu sẽ phụ thuộc vào điều kiện của từng hộ gia đình cũng như từng địa phương.
Thay vì bày một đĩa đầy các loại rau nhúng như các món lẩu khác thì tất cả sẽ được bày sẵn trong cù lao. Trong nồi lẩu cù lao sẽ có các loại rau củ quả quen thuộc như cà rốt, bắp cải, bông cải, ngò, củ cải…
Người dân miền Tây thường ăn lẩu cù lao với bún. Ngày nay ở nhiều nhà hàng phục vụ món ăn này sẽ có thêm rau và đồ nhúng lẩu khác nếu khách có nhu cầu gọi thêm.
Lẩu cù lao là món ăn mang đậm dấu ấn địa phương, trở thành nét độc đáo trong nền ẩm thực phong phú của người dân miền Tây. Đây là món nhất định phải có trong các dịp quan trọng, đặc biệt là các đám hỏi.
Ngày nay món ăn này đã xuất hiện trong thực đơn của các nhà hàng, khách sạn để phục vụ đông đảo du khách thập phương. Thực khách có thể thưởng thức đặc sản này khi về những vùng có nhiều cù lao giữa miền sông nước như Tân Lộc (Thốt Nốt, Cần Thơ), Cù Lao Dung (Sóc Trăng), Tân Phong (Tiền Giang), Cù Lao Giêng (An Giang), An Bình (Vĩnh Long)…
Khi khách gọi món, người đầu bếp sẽ cẩn thận xếp từng nguyên liệu vào trong nồi, rồi chan nước lẩu lên trên. Than được mồi sẵn cho bén lửa, than nóng sẽ làm chín thức ăn, cháy đều và giữ nhiệt lâu trong chiếc cù lao có thiết kế đặc biệt.
Ấn tượng đầu tiên về nồi lẩu cù lao là màu sắc bắt mắt, từng nguyên liệu được cắt tỉa cẩn thận, góp phần làm tăng độ hấp dẫn cho món ăn. Nước dùng ngọt thanh từ thịt cá, và thanh mát của nhiều loại rau khiến thực khách không muốn dừng đũa. Gắp một miếng bún, chan thêm nước dùng và bỏ thật nhiều rau thịt lên trên du khách sẽ cảm thấy hương vị miền Tây sông nước dân dã mà hấp dẫn.
